61 درصد مخاطبان نمایشگاه مجازی غیرتهرانی بودند ، معرفی تولیدات یک سال گذشته سوره مهر - مجله بابلسر

یکی از برنامه ها و طرح های مناسبی که از طرف ناشران و کتاب فروشان در این ایام اجرا شد برپایی غرفه مجازی انتشارات سوره مهر با عنوان انتهای راهرو 27 بود. عبدالحمید قره داغی، مدیرعامل انتشارات سوره مهر در گفتگوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری آنا درباره این طرح شرحاتی ارائه داد که در ادامه می خوانید.

چه اتفاقی افتاد که به فکر برپایی غرفه مجازی افتادید؟

قره داغی: نمایشگاه مجازی برگزار نکردیم، بلکه غرفه سوره مهر در نمایشگاه کتاب را به شکل مجازی برپا کردیم. سال جاری وقتی نمایشگاه کتاب برگزار نشد و ما هم در فضای حقیقی غرفه نداشتیم، بلکه عین غرفه سال گذشته خود را به شکل مجازی برپا کردیم. در حقیقت ما می گوییم غرفه مجازی سوره مهر در نمایشگاه کتاب. موقعی که حرف از نمایشگاه کتاب است باید چند ناشر و غرفه های مختلف در کنار هم باشند؛ ولی ما اینجا غرفه مجازی داشتیم، میزبان مخاطبان خود بودیم و اتفاق خوبی برایمان رقم خورد.

با اجرای این طرح یک زیرساخت و تجربیاتی کسب شده است، آیا این تجربیات برای آینده و موقعیت های بعدی و حتی بعد از بحران کرونا حفظ می گردد؟

قره داغی: این نکته کاملاً به جا و درستی است. یک ناشر کوچک برای ایجاد چنین بستری باید هزینه های زیادی متحمل گردد؛ ولی ما از داشته های خود استفاده کردیم. ما وب سایت را داشتیم و تور مجازی را به آن اضافه کردیم. تقریباً پنج سال است که همه محصولات خود را روی وب سایت اصلی سوره مهر برای خرید گذاشته ایم و در حقیقت از گذشته فروش برخط داشتیم و از قبل هم برای اینکه عدالت خرید برای مخاطبان سراسر کشور برقرار گردد، ارسال رایگان داشته و داریم. منتهی وقتی می گوییم غرفه مجازی سوره مهر در نمایشگاه کتاب تهران، باید ویژگی هایش خیلی نزدیک به آنچه که ما در نمایشگاه کتاب تهران دیده ایم باشد و این ویژگی ها فقط عرضه و خرید کتاب نبود.

در طول برگزاری غرفه مجازی ایده های خوبی هم اجرا شد؛ درباره این ایده ها و خدمات شرحاتی بفرمایید؟

قره داغی: ما در کنار عرضه کتاب، معرفی نویسنده هایمان را هم داشتیم. هر شب گفتگوی با نویسنده داشتیم. هر روز که نویسنده ای به غرفه مجازی می آمد و گفتگویش به صورت مجازی پخش می شد، کتاب هایش نیز با امضای خودش برای مخاطب ارسال می شد. در کنار ارسال رایگان برای کل کشور، ارسال سریع را برای تهران برقرار کردیم. به طوری که در خیلی از موارد کتاب زیر سه تا چهار ساعت به دست مخاطب می رسید. این ویژگی نمایشگاهی ما بود. برای شهرستان ها هم همه را با پست سفارشی می فرستادیم منتهی شرایط پست در این شرایط که برخی از استان ها به شکل خاص قرنطینه می شدند گاهی تا هفت، هشت روز هم طول می کشید، ولی در هر صورت ما بابت ارسال حتی به دورترین روستاهای ایران یک ریال هم از مخاطب خود دریافت نکردیم.

امتیاز ویژه دیگری که به کار بردیم این بود که گفتیم با توجه به اینکه سال جاری هزینه اجرای غرفه مجازی نسبت به غرفه فیزیکی به مراتب پایین تر است، تخفیف 25 درصد در نظر گرفتیم که هیچ موقع نتوانسته بودیم 25 درصد تخفیف برای تمام محصولات خود قرار بدهیم و همین نکته برای مخاطب خیلی جذابیت داشت. مخصوصاً در شرایط مالی فعلی رغبت زیادی برای خرید ایجاد کرد و به طور کلی باید بگویم ما زیرساخت فروش آنلاین را داشتیم و آن را با تور مجازی ترکیب کردیم. شاید مهم ترین ویژگی فروش ما تور مجازی بود. یعنی آنچه که ظاهر فضای غرفه ما در سال های گذشته در محیط نمایشگاه کتاب تهران بود، به شکل سه بُعدی در اختیار مخاطب نهاده شد. با این تفاوت که کتاب های جدید سال جاری در آن دیده شده بود و مخاطب می توانست برود در آن محیط قدم بزند، کتاب ها را ببیند و در نهایت خرید کند.

هزینه ای که برای این فرایند و پروژه خرج شده آیا ارزشش را داشت؟

قره داغی: بله. چرا می گویم ارزشش را داشت، به خاطر اینکه ما ناشر فعالی هستیم و حجم فعالیت ما در طول سال زیاد است. تقریباً آنچه که استفاده کردیم از توان و زیرساخت های خودمان بود. ممکن است ناشری که در سال 30 تا 40 عنوان کتاب منتشر می نماید زیرساخت کافی در اختیارش نیست، برای ایجاد چنین بستری هزینه زیادی متحمل گردد، ولی ما از داشته های خود استفاده کردیم. ما زیرساخت توزیع و پخش را داشتیم، فقط برای یک زمان خاص، سازماندهی و تنظیمش کردیم. به این دلایل است که می توانیم بگوییم به نسبت نمایشگاه که ما حضوری گسترده و فیزیکی پرسروصدا می داشتیم، طبیعتاً اینجا هزینه هایش برای ما کمتر بود. ولی نمی توانم بگویم لزوماً هر ناشر کوچکی بخواهد چنین زیرساختی را ایجاد کند، هزینه اش برای او به صرفه باشد. برای ما خیلی به صرفه بود ولی ممکن است برای ناشر دیگری مقرون به صرفه نباشد.

در شرایط کنونی و شیوع ویروس کرونا الان همه ناشران و کتاب فروشی ها یا متضرر شده اند یا فروش آنها کم شده است، این نمایشگاه آن فروش مقطعی بالا را برای سوره مهر ایجاد کرد و به نتایج پیش بینی شده دست یافتید؟

قره داغی: استقبال مخاطب با توجه به جمیع شرایطی که برای شما شرح دادم، از معرفی نویسنده، ملاقات با نویسنده، ارسال رایگان، تخفیف و ... خوب بود و ما فکر نمی کردیم این قدر استقبال گردد. چیزی نزدیک به سی و پنج هزار نفر از تور مجازی ما بازدید کردند. چیزی قریب به 10 درصد از این افراد خرید کردند که این اعداد به نسبت فعالیت در فضای مجازی اعداد قابل توجهی هستند. ولی اینکه شما بخواهید بگویید این غرفه مجازی جای نمایشگاه تهران که به شکل فیزیکی برگزار می شد را برای ما پر کرد، قطعاً نه! ما یک هدف دیگر از این کار داشتیم که به نظرم 100 درصد به آن هدف رسیدیم و آن معرفی کتاب هایمان بود. به خاطر اینکه بالاخره نمایشگاه کتاب سالی یک بار به ما فرصت می دهد آنچه را که در طول سال فراوری نموده ایم در محیط نمایشگاهی معرفی کنیم و مخاطب آنها را بشناسند. خوشبختانه در ایام برگزاری غرفه مجازی توانستیم همه کتاب هایی را که در طول سال فراوری نموده بودیم به گونه ای معرفی کنیم که بازار هم آن را بشناسند. نه تنها مواجهه مخاطب مان از این طریق، بلکه معرفی ها و اخبار مرتبط با هر کتاب و خود نمایشگاه که در فضای مجازی کار شد، اخباری که روی وب سایت ها و تلکس های خبری نهاده شد و در بخش های خبر تلویزیون هم پخش شد، همه و همه به ما یاری کرد که هدف نمایشگاه که معرفی محصول و فروش آن اتفاق بیفتد. یعنی از 15 عنوان پرفروش مان، هفت، هشت عنوانش کتاب های جدیدی بود که در نمایشگاه رونمایی کردیم. این برای ما رکورد خیلی خوبی بود.

برگزاری نمایشگاه کتاب تهران به صورت قطعی لغو شده است و به نظر می رسد مهم ترین برنامه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد این است که یک نمایشگاه مجازی برگزار کند. تجربه شما می تواند به وزارت ارشاد و معاونت فرهنگی آن یاری کند.

قره داغی: خوشبختانه ما با دوستان وزارت ارشاد یک رابطه محبت آمیز و خوب و خیلی نزدیک داریم. از همان قبل از برگزاری نمایشگاه با آنها در ارتباط بودیم و هم از نظرات و هدایت های آنها استفاده کردیم و هم بعد از اینکه آغاز به انجام کار کردیم، با این دوستان جلساتی داشته و تجربیات خود را به آنها منتقل کردیم. طبیعتاً تجربه کردن هم نکاتی داشت که ما آنها را انتقال دادیم. لذا فکر می کنم کاری که وزارت ارشاد می تواند انجام دهد، کار مهم و مؤثری است. اما طبیعتاً با کاری که ما انجام دادیم تفاوت های زیادی خواهد داشت. به خاطر اینکه ما یک ناشر بودیم و در این کار تمام مسئولیت ها را می توانستیم خودمان بپذیریم، ولی وقتی نهادی مثل وزارت ارشاد متولی این امر می گردد، نمی تواند مسئولیت تمام ناشران را به عهده بگیرد و طبیعتاً با موضوعی که ما پیگیری کردیم تفاوت های جدی خواهد داشت.

این طرح به لحاظ تمرکززدایی از شهر تهران هم قابل توجه بود و از تمام کشور می توانستند از خدمات شما استفاده نمایند.

قره داغی: دو مسئله در فرایند اجرای غرفه مجازی برای ما خیلی جالب توجه بود. یکی همان طور که گفتم استقبال خیلی ویژه بود. دوم، تفاوتی بود که این غرفه مجازی در مقایسه با نمایشگاه فیزیکی به لحاظ عدد و رقم و آمار مخاطبان برای ما داشت. ما در نمایشگاه کتاب تهران تقریباً در سه چهار سال اخیر هر سال تحلیل آماری انجام دادیم. این تحلیل ها نشان می داد چیزی حدود 90 درصد بازدیدنماینده های ما تهرانی و تنها 10 درصد از شهرستان ها هستند؛ برخی سال ها 11 تا 12 درصد و برخی سال ها هم 8 و 9 درصد. ولی در این نمایشگاه مجازی که برگزار کردیم و عددش امروز دقیق و معین شد، 39 درصد مخاطبان از شهر تهران و 61 درصد از شهرهای دیگر بودند که این خودش به نظر من ظرفیت فضای مجازی را برای عدالت توزیع در سراسر کشور نشان می دهد و جا دارد که تقویت گردد.