همه چیز درباره انحراف چشم یا استرابیسم - مجله بابلسر

استرابیسم یا انحراف چشم چیست؟

انحراف چشم نوعی بیماری چشم است که چشم ها حالت نامتقارنی نسبت به هم دارند و زاویه دید چشمها با هم فرق دارد.

امکان دارد که این انحراف دو چشم از هم، همواره قابل مشاهده باشد و یا برخی اوقات والدین انحراف چشم کودک را مشاهده نمایند، برای مثال زمانی که کودک خسته است و یا زمانی که کودک از طریق ای در فاصله نزدیک نگاه میکند. استرابیسم در اطفال مشکل نسبتا شایعی است ولی این امکان هم وجود دارد که ر سنین بالاتر نیز این بیماری بروز پیدا کند.

استرابیسم امکان دارد که از بدو تولد وجود داشته باشد و یا در سالهای رشد کودک نمود پیدا کند. در بیشتر موارد علت این بیماری ناشناخته است و همچین در خانواده ای که این بیماری وجود دارد امکان دارد به شکل موروثی منتقل گردد.

اکثرا تشخیص این بیماری بین سنین 1 تا 4 سالگی است و ابتلا پس از سن 6 سالگی بسیار نادر است اما این نکته حایز اهمیت است که کودک در هر سنی که باشد، اگر علایمی مبنی بر استرابیسم مشاهده نمودید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

انواع انحراف چشم (استرابیسم)

انحراف یک و یا هر دو چشم به سمت داخل است که ایزوتروپی نامیده میگردد:

انحراف چشم به داخل شایع ترین نوع انحراف در بچه ها و شیرخواران است و در صورت تشخیص هر چه زودتر باید درمان گردد، ممکن است در ابتدای تشخیص انحراف چشم دکتر با تجویز عینک درمان را انجام دهد و یا علاوه بر عینک عمل جراحی نیز صورت گیرد.

انحراف یک و یا هر دو چشم به سمت خارج است که اگزوتروپی نامیده میگردد:

در این نوع انحراف والدین توجه نمایند که اگر انحراف چشم به خارج در دوره شیرخوارگی اتفاق بیفتد، علاوه ب مراجعه به متخصص چشم کودک خود را به متخصص مغز و اعصاب اطفال نیز نشان دهند.

اگر انحراف چشم ثابت شده باشد باید هر چه زودتر عمل گردد اما اگر گهگاه این انحراف قابل مشاهده باشد، پزشک معالج با روشهای درمانی از جله تجویز عینک و یا بستن متناوب چشمها و معاینات دوره ای، زمان عمل جراحی را تا سن 7 الی 8 سالگی به تعویض می اندازد.

انحراف کاذب مقایسه قسمت های سفید و قرنیه و پلک ها را همه ما با استفاده از آینه میتوانیم انجام دهیم.

هرگاه هماهنگی بین قسمت سفید و قرنیه چشم ناهماهنگ به نظر رسید متوجه میشویم که مسئله ای وجود دارد.

مثلا در نوزادان وبچه ها کوچک تیغه بینی پهن است و فاصله دو گوشه داخلی چشم شرایط طبیعی ندارد.

اینطور به نظر میرسد که چشم کودک به داخل انحراف پیدا نموده است. زمانی که به پزشک مراجعه میکنیم، پزشک با معاینات تشخیص میدهد که این انحراف ظاهری طبیعی هست یا خیر.

به این موضوع توجه کنید که اگر پزشک تشخیص داد که انحراف کاذب وجود دارد، همچنان کودک در معرض به مبتلا به انحراف چشم است زیرا بچه ها تا 5 سالگی نسبت به این بیماری آسیب پذیر هستند. بچه ها در سن 2 الی 3 سالگی بچه ها بیشتر در معرض بروز این بیماری هستند و از این رو معاینات دوره ای در این سنین توصیه میگردد.

انحراف یک و یا هر دو چشم به سمت بالا یا پایین است که هایپرتروپی و هیپوتروپی نامیده میگردد:

این نوع انحراف جز در موارد خاص احتیاج به عمل جراحی دارد و نسبت به انواع دیگر انحراف دارای پیچیدگی درمان است، این نوع انحراف امکان دارد با افتادگی پلک همراه باشد و معمولا در ابتدا عمل جراحی انحراف چشم و سپس جراحی افتادگی پلک انجام میگیرد.

انحراف چشم از نوع چرخشی:در این نوع انحراف شاید در ظاهر نتوان تشخیص داد اما در واقع چشم حول محور قدامی چشم میچرخد.

معمولا این نوع از انحراف بر اثر ضربه ایجاد میگردد و بیمار برای تماشا اطراف خود ناچار به کج کردن گردن خود است و یا برای تماشا چپ و راست و پایین، دچار دوبینی میگردد. 1

علائم و نشانه های استرابیسم چیست؟

در استرابیسم به صورت مشخصی چشم ها در یک راستا نیستند و این نشانه اولیه این اختلال چشمی است. در استرابیسم چشم ها به طرف بالا، پایین، داخل و یا خارج انحراف دارند.

زمانی که عدم هم ترازی چشم ها زیاد و واضح باشد، به آن استرابیسم با زاویه بزرگ گفته می گردد.

در این نوع از انحراف چشم، زاویه انحراف بین خط دید چشم سالم و چشم دارای انحراف مد نظر است. انحراف کمتر استرابیسم با زاویه کوچک خوانده می گردد.

به طور معمول استرابیسم با زاویه بزرگ دایمی، نشانه هایی مانند خستگی چشم یا سردرد را به همراه ندارد. چرا که مغز برای اصلاح شرایط چشمِ دارای انحراف، هیچ کاری انجام نمی دهد.

به همین علت استرابیسم با زاویه بزرگ اگر درمان نگردد، در چشم دارای انحراف منجر به بروز تنبلی چشم می گردد.

در موارد ِ خفیف تر استرابیسم با زاویه کوچک، به احتمال زیاد برای کودک، مسائل آزار دهنده ای مانند سردرد و خستگی چشم، ناتوانی در مطالعه، خستگی هنگام مطالعه و دید بی ثبات همراه با حالت عصبی ایجاد می گردد.

اگر استرابیسم با زاویه کوچک به طور دائمی و یک طرفه باشد، در صورت درمان نشدن ممکن است، باعث تنبلی شدید در چشم دارای انحراف گردد.

هر دو نوع استرابیسم ممکن است بر روی بچه ها و بزرگسالان، اثرات منفی روانی گذاشته و اعتماد به نفس شان را تحت تاثیر قرار دهد. فرد مبتلا هنگام تماس رو در رو با افراد سالم احساس خجالت و سر افکندگی خواهد داشت.

نوزادان اغلب به علت عدم تکامل سیستم بینایی به انحراف متناوب چشم دچار می شوند. این مشکل با رشد کودک و تکامل سیستم بینایی او از بین می رود. اما بیش تر انواع استرابیسم با رشد جسمی کودک رفع نخواهد شد.

برترین راه برای تشخیص استرابیسم معاینه مرتب چشم است. استرابیسم در مراحل اولیه، با معاینه چشم کودک قابل تشخیص بوده و هر چه زودتر تشخیص داده گردد، احتمال درمان آن بیشتر است.

اگر استرابیسم درمان نگردد، کودک به مسائلی همانند دوبینی، تنبلی چشم و دیگر مسائل بینایی دچار خواهد شد. این مسائل در فرایند یادگیری کودک و خوندن و نوشتن در مدرسه را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

↑علت انحراف چشم یا استرابیسم

هر چشم 6 ماهیچه خارجی دارد، که مسئول مکان و حرکات چشم هستند. برای داشتن دید طبیعی، مکان، کنترل عصبی و عملکرد هر کدام از این ماهیچه ها باید به درستی تنظیم گردد.

زمانی که وجود مسئله ای عصبی و آناتومیکی منجر به اختلالی در عملکرد و نحوه کنترل ماهیچه های خارجی چشم گردد، انحراف چشم رخ می دهد.

این مشکل از ماهیچه ها، رشته های عصبی و یا در مراکز بینایی مغز که دید طبیعی دو چشمی را کنترل می نماید، ناشی می گردد.

ژنتیک هم نقش موثری ایفا می نماید. اگر یکی از والدین و یا هر دوی آن ها به این مشکل مبتلا باشند، فرزند آن ها در معرض خطر بیشتری قرار خواهد داشت.

برخی اوقات کودک با دید دوربین، برای جبران مسائل بینایی خود اندازه زیادی فوکوس می نماید، در این شرایط نوعی خاص از انحراف چشم در نتیجه فوکوس زیاد ایجاد می گردد که به آن ایزوتروپیای تطابقی می گویند.

این مشکل معمولاً قبل از دو سالگی اتفاق افتاده و احتمال بروز آن در کودکی هم وجود دارد. معمولاً این اختلال به صورت کامل با عینک زدن و یا استفاده از لنزهای تماسی چشمی درمان می گردد. 2

درمان انحراف چشم

درمان را در اسرع وقت ممکن و بلافاصله بعد از تشخیص شروع کنید. در غیر این صورت عارضه تا بزرگسالی ادامه داشته و باعث دوبینی در بزرگسالی خواهد شد.

بسیاری از افراد بالغ از کودکی دچار این عارضه بوده و تحت درمان قرار نگرفته اند.

بهتر است در خصوص استرابیسم کودک خود با پزشک اطفال، چشم پزشک یا متخصص بچه ها صحبت کنید. فرایند درمانی ممکن است با استفاده از عینک یا چشم بند شروع گردد تا کودک بتواند اطراف خود را به طور طبیعی با چشم سالم خود مشاهده کند. گاهی اوقات مقصر اصلی انحراف چشم، دوربینی کودک است.

در چنین مواردی استفاده از عینک ها می تواند مشکل چشمی را کاملاً رفع کند. هدف از درمان استرابیسم این است که مسائل بینایی کودک باید تا قبل از رسیدن او به 8 سال درمان شده باشد. در غیر این صورت کودک ممکن است برای همواره دچار مسائل بینایی و انحراف چشم ثابت گردد.

عمل جراحی برای درمان انحراف چشم

در بسیاری از موارد، تنها و مؤثرترین شیوه درمان انحراف چشم، عمل جراحی است. اگر چشم پزشک استرابیسم کودک را تشخیص دهد، می تواند کودک را برای ادامه فرایند درمان به چشم پزشک متخصص جراحی انحراف چشمی ارجاع دهد.

اندازه موفقیت انجام این عمل جراحی به مواردی از جمله اندازه چرخش چشم ها بستگی خواهد داشت.

در برخی از موارد کودک برای رفع شدن انحراف چشم احتیاج به چندین عمل جراحی خواهد داشت. پزشک جراح قبل از انجام عمل جراحی اطلاعات کافی در خصوص احتمال موفقیت و عوارض ناشی از این عمل در اختیار خانواده کودک قرار خواهد داد.

عمل جراحی انحراف چشم فقط برای بچه ها نبوده و می توان از آن برای درمان بزرگسالان نیز استفاده کرد. البته تنبلی چشم فرد بعد از انجام عمل جراحی تا حد زیادی باقی خواهد ماند. به همین دلیل است که تشخیص و درمان این عارضه چشمی در مراحل اولیه آن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. هر چقدر تشخیص سریع تر اجرا شده و فرد تحت درمان قرار بگیرد، احتمال موفقیت و بهبود بینایی فرد افزایش خواهد یافت.

درمان های غیر جراحی انحراف چشم

در برخی از موارد می توان بدون احتیاج به عمل جراحی، انحرافات چشمی small -angle را با درمان های چشمی بهبود بخشید.

به عنوان نارسایی همگرایی (CI) یک نوع خاص از اگزوتروپیا متناوب است که در آن معمولاً هنگام مشاهده یک جسم با فاصله زیاد هیچ مشکل چشمی ندارند اما هنگام مشاهده یک شیء در نزدیکی خود مثل مواقع خواندن کتاب با مشکل بینایی روبرو شده و یکی از چشم های آن ها به سمت داخل چرخش خواهد داشت.

نارسایی همگرای (Convergence insufficiency) می تواند مطالعه را با مشکل روبرو نموده و باعث بروز تاری دید، دو بینی و سردرد گردد.

علاوه بر این تحقیقات نشان داده است که این عارضه چشمی تا حد زیادی بر روی عملکرد بچه ها تأثیر گذار بوده و می تواند باعث بروز مسائل تحصیلی در کودک گردد. اما خبر خوب اینکه، به نظر می رسد که درمان های غیر جراحی بینایی تا حد زیادی در درمان عارضه نارسایی مؤثر بوده است. 3

پی نوشت:

1.www.binaii.com

2.www.drdr.ir

3.www.pezeshket.com

منبع: راسخون