مستاجر را چه به کتاب و کتابخانه؟، کتاب قافیه را به نان و مسکن باخت - مجله بابلسر

جهت دریافت خدمات آلاچیق باغی با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. هر گونه خدمات طراحی و اجرای آلاچیق های مختلف را به ما بسپارید.

چندی پیش درخبرها آمده بود که بیش از 30 درصد ایرانی ها مستاجر و خانه به دوشند. متاسفانه انگار این درصد از جمعیت کل کشور را سیاستگذاران اقتصادی فراموش نموده اند. پس از نوسانات اقتصاد ایران در این چند ساله و تورم حاکم بر کشور، هیچ طرح و مصوبه ای توسط نهادهای حکومتی برای حمایت از این قشر انجام نگرفته و کابوس قیمت ها و استرس ناشی از شرایط نابسامان اقتصادی، مدام گلوی آنها می فشارد.

دستمزدها و درآمدها اکنون دیگر با خرج ها نمی خواند و این معضل در کلانشهری مانند تهران بیش از پیش خود را نشان می دهد. فرایند تحولات و افزایش قیمت ها در بازار مسکن نیز نشان می دهد که هیچگونه نظارتی روی آن از سوی دولت صورت نمی گیرد. نرخ ها اکنون به مرحله خطرناکی رسیده است و ممکن است باعث روشن شدن آتشی در اجتماع گردد. بسیاری از مستاجرانی که سال ها در تهران زندگی نموده اند، در این یکی دو سال اخیر به دلیل نجومی شدن اجاره بهای مسکن به شهرک های اطراف تهران و حتی حاشیه نشینی روی آورده اند و این خود معضل دیگری است که باید در جای مناسبش آنالیز گردد.

چندی پیش یکی از دولتمردان در سخنی عجیب اشاره نمود که چون دولت به مالکیت خصوصی احترام می گذارد، نمی تواند در بازار مسکن دخالت چندانی داشته باشد. البته که این حرف با مسائل فقه اجتماعی هم خوانی ندارد، اما نباید فراموش کنید که دولت و یا حکومت اسلامی می تواند در مواقع ضروری مستقیما وارد شده و برای اصلاح امور هرچند به صورت موقت، سختگیری هایی را اعمال کند تا اوضاع به روال عادی خود بازگردد. برنامه های اقتصادی فکر نشده باعث شده تا اکنون مسکن بدل به کالایی سرمایه ای گردد و سودجویان و دلالان در این بازار بیش از پیش جولان دهند. برنامه ریزی های غلط باعث شده حتی مسکن مهر که روزی قرار بود به خانه دار شدن مستاجران یاری کند، اکنون به قیمت های نجومی خرید و فروش گردد.

در این مجال مختصر قرار است از زاویه ای دیگر تحولات بازار مسکن را آنالیز کنیم. پرسش اصلی این است که مسائل مستاجرانی که صاحب کتابخانه ای هستند، هنگام جابه جایی ها و تغییر مسکن (که در این برهه زمانی به سالی یک جابجایی رسیده) چیست؟ این گزارش پس از مدتی پرسه زدن در راسته کتابفروشی های دسته دوم حوالی خیابان انقلاب نوشته شده است، بنابراین محدود می گردد به مسائل مستاجران تهرانی.

کابوس هایی راه پیدا نموده به زندگی واقعی

کتابخانه ای از آن خود داشتن یک لذت و در عین حال یک بیماری است. روایت هایی از بزرگان دین نیز به ما رسیده مبنی بر اینکه از کتاب های خود خوب نگهداری کنید، چرا که روزی به آنها احتیاج دوباره پیدا می کنید. درباره لذت آن بسیار می توان گفت و نوشت، بیماری از آن جهت است که شما نمی توانید حتی از یک کتاب کتابخانه تان هم دل بکنید، چرا که با آن خاطره ها دارید و البته آن کتاب شاید عضوی از خانواده تان هم شده باشد. شاید اگر خانه ای از آن خود داشته باشید، این بیماری کمتر خود را نشان دهد، اما هنگام مستاجری دیگر تبدیل به سرطانی بدخیم می گردد.

محمد، الف می گوید: از دوران دبیرستان عشق به خرید کتاب و مطالعه و نگهداری آن را داشتم و از همان سال ها نیز کتابخانه ام تقریبا پر و پیمان بود. در دوران دانشجویی نیز مدام به آن اضافه کردم. اما مدام کابوسی می دیدم به این مضمون که کتابخانه ام را دارم به رودخانه ای می سپارم و یا حتی این کابوس نیز من را آزار می داد که کتابخانه ام را در یک جای شلوغ و پر رفت و آمد مثل پارک سوار آزادی واقع شده است و در دلم آشوبی است که کتابخانه اینجا چه می نماید و نکند مردم کتاب های خوبش را بدون اطلاع من ببرند و دیگر پس نیاورند.

مدام کابوسی می دیدم به این مضمون که کتابخانه ام را دارم به رودخانه ای می سپارم و یا حتی این کابوس نیز من را آزار می داد که کتابخانه ام را در یک جای شلوغ و پر رفت و آمد مثل پارک سوار آزادی واقع شده استوی اضافه کرد: پس از ازدواج کتابخانه بدل به معضل اصلی من شد، چرا که مثل بسیاری از جوانان و همنسلانم توانایی خرید خانه را نداشتم و خانه به دوش بودم. برای هر نوبت از تغییر منزل ناچار بودم که مجلداتی از کتاب ها را یا به دیگران ببخشم یا به کتابخانه ها و همچنین انباری دوستانم را نیز به دفعات اشغال کردم. اکنون که دارم با شما صحبت می کنم مقداری از کتاب هایم که بعضا به آنها احتیاج مبرم هم پیدا می کنم در کارتن هایی در انباری دوستان و آشنایانم مدفون شده اند. این شرایط نشان دهنده آن است که کابوس هایم بدل به واقعیت شده اند.

به کتاب دیجیتال روی آوردم

حامد که اهل نوشتن است و کتاب هایی به قلم او منتشر شده می گوید: سال ها کتابخانه ام را به دوش گرفتم و مدام هزینه اضافی به باربری اختصاص دادم تا آنها درد سیال بودن را کمتر حس نمایند. آخر حمل کتاب قواعد خاص خود را دارد. اما سال گذشته با توجه به رشد شدید هزینه ها دیگر توانایی پرداخت هزینه اضافه را نداشتم به همین دلیل کتابخانه ام را فروختم و در عوض بجای آنها کتاب دیجیتال خریدم. بعضی شرکت های حمل و نقل به بسته بندی کتاب هم اقدام می نمایند، اما دستمزدشان زیاد است، اگر هم خود بسته بندی کنی، کارگران باربر غر می زنند. حق هم دارند، کارتن پر از کتاب سنگین است و بدبار و سخت می توان آن را منتقل کرد، اگر بر طبق اصول بسته بندی شان ننموده باشی!

وی اضافه کرد: تصمیم دارم تا خانه ای از آن خود ننموده ام، دیگر کتاب کاغذی نخرم. اکنون کتابخانه ای دیجیتال دارم با تعداد کتاب هایی بیشتر از قبل، اما حسی به آنها ندارم و برای عشق ورزی با این کتابخانه نیز ساخته نشده ام، هرچند که اگر بخواهیم چیزی بنویسم، کار کردن با این کتاب ها و ارجاع به آنها راحت تر است.

کتاب دیگر دغدغه من نیست

شاهو، که در تحصیلات آکادمیکش در یکی از رشته های هنر بوده، از دغدغه های خود برای ادامه زندگی و ادامه حیات، به خبرنگار مهر چنین گفت: صحبت از کتاب در در چنین شرایطی، ما را دچار اسنوبیسم می نماید. زمانه ای که دیگر نمی توانی کالاهای ضروری زندگی ات را تامین کنی، فکر کردن یا صحبت از کتاب یک شوخی زشت روشنفکرانه است. آنهایی که در این زمانه حرف از کتاب و کتابخوانی می زنند به نظرم دچار حیرت از گرسنگی نشده اند.

وی اضافه کرد: چندی پیش یخچال ما سوخت. برای تعویض موتور آن و بعضی لوازم دیگرش دو میلیون و 700 هزار تومان هزینه کردم. این در صورتی است که درآمد ماهیانه من چهار میلیون تومان است. دیگر حتی نمی توانم به خرید وسایل ضروری منزل مثل یخچال نو فکر کنم. کمترین قیمت که قاعدتا بی کیفیت ترین جنس یخچال است چیزی حدود پنج میلیون تومان هزینه روی دستم می گذارد. تازه من به نسبت خیلی های دیگر درآمد خوبی دارم و حقوق من سرموقع توسط کارفرما پرداخت می گردد. شما حساب کنید آن کارگری که ماهی دو میلیون و پانصد حقوقش است و همین اندک حقوق را که کفاف نواله ناگزیر را هم نمی دهد، در پرداختش تاخیر می نمایند، چه باید بکند؟

ما صرفا زنده ایم

شاهو در بخش دیگری از سخنان خود به برخورد خوب و منصفانه صاحبخانه اش اشاره نموده و می گوید: خدا خیرش دهد. صاحبخانه ام را می گویم. برای سال جدید درصد چندانی بر مبلغ قرارداد قبلی اضافه نکرد. 70 هزار تومان اضافه تر خواست درصورتی است که می توانست عذر من را بخواهد و خانه اش را به قیمت بسیار بالاتری که معمول در محله هفت تیر است، اجاره بدهد، اما اینکار را نکرد.

شرایط نابهنجار اقتصادی این سال ها که باعث شده بهای مایحتاج ضروری مردم لحظه ای بالا برود دیگر جایی برای کتاب در سبد اقتصادی خانوار باقی نمی ماند. شاید فروش کتاب های کتابخانه شخصی حتی اگر مبلغ حاصله اندک باشد، یاریی به خانواده ها بکنداز اینها گذشته بارها رخ داده که در ماهی به دلایلی از پرداخت اجاره خانه ناتوان ماندم که او با گشاده رویی پذیرفت که در ماه های آینده پرداخت کنم. می بینید شرایط من خیلی خوب است، اما با این اوصاف صرفا زنده ام و نمی توانم به تفریح، مسافرت، رفتن به تئاتر، سینما یا کنسرت موسیقی فکر کنم. البته گهگداری کتاب می خرم، آن هم در نمایشگاه یا در این جشنواره های فروش فصلی، به هر حال مبلغ تخفیفی که روی کتاب های اعمال می گردد برایم مهم است. اما همانطور که گفتم خرید کتاب و مطالعه آن برایم دغدغه نیست و صرفا به آن عنوان به عنوان یک تفریح نگاه می کنم.

کتابخانه ها را می خریم، اما فروش دوباره نداریم

تا اینجای کار متوجه شدیم که مستاجران در نقل و انتقال کتاب های خود با مسائل بسیاری روبرو هستند، اما راه چاره آنها برای حل این مشکل چیست؟ قاعدتا یا هزینه های حمل و نقل را متقبل می شوند و یا اینکه از خیر کتاب ها گذشته و آنها را یا اهدا می نمایند و یا می فروشند. با یکی از فعالان کتابفروشی های غیررسمی در این رابطه گفت وگو کردیم. رامین که در راسته انقلاب فعالیت دارد درباره کسب و کار خود و اینکه رشد عجیب بهای اجاره مسکن چه تاثیری بر آنها گذاشته است، می گوید: تقریبا دو سال است که میزان مراجعه اشخاص به ما برای فروش کتاب های کتابخانه شان تقریبا چند برابر قبل شده است.

وی اضافه کرد: پیشتر شاید فرهنگ اهدای کتاب به کتابخانه های عمومی رونق بیشتری داشت، اما اکنون همه می خواهند کتاب های خود را به فعالان صنف ما بفروشند و این مساله دو دلیل اصلی دارد؛ نخست اینکه بیشتر این فروشندگان یا مستاجرند یا خانه های کوچکی دارند. بنابراین در نگهداری از کتاب یا حمل و نقل به مشکل برمی خورند و ناچارند از تعدادی از کتاب های خود صرف نظر نمایند. دلیل دوم گران شدن بهای کتاب در این سال هاست. تعارف نداریم کتاب هم کالای گرانی است و کتاب خوانده شده و غیرنو هم قیمت خوبی دارد که فروش آن می تواند از نظر اقتصادی برای فروشنده مهم باشد.

رامین ادامه می دهد: قاعدتا بیشتر مستاجران درآمدهای خوبی ندارند و به اصطلاح دخل و خرج آنها با همدیگر نمی خواند. مستاجر اگر شرایط اقتصادی خوبی داشت که خانه ای خریداری می کرد. شرایط نابهنجار اقتصادی این سال ها که باعث شده بهای مایحتاج ضروری مردم لحظه ای بالا برود دیگر جایی برای کتاب در سبد اقتصادی خانوار باقی نمی ماند. شاید فروش کتاب های کتابخانه شخصی حتی اگر مبلغ حاصله اندک باشد، یاریی به خانواده ها بکند.

این کتابفروش نکته مهم دیگری را نیز به صحبت های خود اضافه می نماید: البته ما در این چند سال مدام فقط خریده ایم و فروش آنچنانی نداشته ایم. اکنون با تراکم کتاب روبرو ایم و انبارها پر شده اند و مغازه هم لبالب پر از کتاب است، اما کو خریدار؟ معدود مشتریانی داریم که آنها هم هر ماه صرفا چند جلد خریداری می نمایند.