سونوگرافی، همه چیز درباره این روش تشخیص پزشکی - مجله بابلسر

سونوگرافی چیست؟

به طور کلی می توان گفت که فرآیند سونوگرافی توسط نوعی دستگاه تصویربرداری صورت می گیرد که با یاری امواج صوتی فراصوت رخ می دهد و با یاری آن می توان اندام ها و همین طور ساختار های درونی بدن را مشاهده و آنالیز کرد. جنس امواج به کاررفته در سونوگرافی مانند صدا است و به دلیل بالا بودن بسامد آن به گوش ما نمی رسد. معمولاً از این روش برای آنالیز قلب، رحم، رگ های خونی، کلیه ها، کبد و... استفاده می گردد.

امواج ناشی از سونوگرافی برخلاف اشعه ایکس هیچ ضرری را به بدن وارد نمی نمایند. این روش می تواند سایز، شکل و همین طور ساختار درون اندام را حتی اگر که بافت پیچیده ای داشته باشد نیز نشان دهد، به همین دلیل هم از آن به عنوان یکی از بهترین و مطمئن ترین راه های شناسایی شرایط و بیماری یاد می نمایند.

روش انجام سونوگرافی

برای انجام فرآیند سونوگرافی، فرد بر روی تخت دراز می کشد و پزشک نیز ژل مخصوص سونوگرافی را بر روی پوست بدن بیمار می ریزد. بعد از آن دستگاه کوچکی را که توسط یک سیم به دستگاه مرکزی سونوگرافی وصل شده بر روی پوست قرار داده و بر روی ژل می مالد.

این ژل اجازه می دهد که امواج صوتی بتوانند راحت تر و به صورت یکنواخت تری بر درون بدن نفوذ پیدا نمایند. با حرکت دادن دستگاه بر روی ژل قسمت های مورد نظر از درون بدن از زوایای مختلف قابل مشاهده خواهند بود و تصاویر آن ها نیز بر روی مانیتور مرکزی دیده خواهد شد. نتایج سونوگرافی نیز بلافاصله بعد از انجام فرآیند آن در برگه هایی قابل چاپ هستند.

به طور کلی می توان گفت که سونوگرافی برای بسیاری از قسمت های مشخصی از بدن مورد استفاده قرارگرفته و در فرآیند تشخیص و مدیریت شرایط خاص پزشکی یاری نماینده خواهد بود. این قسمت ها غالباً شامل چنین مواردی می شوند:

• محدوده شکم و سینه (کبد، کلیه و...)
• سینه، بافت سینه و گره های آن
• عروق، عضله قلب، قفسه سینه، رگ های قلب و...
• بیماری ها و سیستم تناسلی زنانه
• ماهیچه های اسکلتی، مفصل ها، عضلات و تاندون ها
• آنالیز جنین، رحم، شرایط نوزاد در دوران بارداری و...
• غدد تیروئید
• سونوگرافی بچه ها
• نارسایی های مردانه

انواع سونوگرافی

به طور کلی اگر بخواهیم انواع سونوگرافی را در یک دسته بندی کلی قرار دهیم می توانیم به چند نوع سونوگرافی ترانس واژینال، سونوگرافی معمولی، سونوگرافی تخصصی، تصویربرداری رنگی، سونوگرافی سه بعدی، سونوگرافی 4 بعدی و همین طور اکوکاردیوگرافی جنینی اشاره کنیم. سونوگرافی ترانس واژینال در واقع سونوگرافی درون واژن است که اغلب در دوران اولیه بارداری مورد استفاده قرار می گیرد. سونوگرافی معمولی نیز همان روش معمولی و جاافتاده سونوگرافی بر روی نقاطی مانند شکم است و سونوگرافی تخصصی نیز در زمانی صورت می گیرد که پزشک به مسئله ای مشکوک باشد و به تجهیزات پیچیده تری احتیاج دارد.

اگر بخواهیم در رابطه با تصویربرداری رنگی شرح دهیم باید بگوییم که در این روش که با نام کالر داپلر نیز شناخته می گردد تغییراتی جزئی در فرکانس امواج فراصوتی اندازه گیری می گردد، تا جایی که اجسامی متحرک مثل سلول های خونی نیز مورد آنالیز قرار می گیرند.

سونوگرافی سه بعدی نیز با استفاده از شیوه ای متفاوت تر یاری می نماید که تصاویری سه بعدی از جنین در حال رشد در رحم مادر به دست آید. این در حالی است که در سونوگرافی 4 بعدی نیز اسکنر هایی مخصوص برای نگاه کردن به صورت و حرکات جنین قبل از زایمان طراحی شده است. در نهایت نیز می توان گفت که اکوکاردیوگرافی جنینی نیز برای ارزیابی آناتومی و عملکرد قلب جنین است که می تواند مسائل نقص قلب مادر زادی را مورد آنالیز قرار دهد.

سونوگرافی بارداری

یکی از رایج ترین انواع سونوگرافی، سونوگرافی بارداری است که خود به چند شکل متفاوت صورت می گیرد، به همین دلیل نیز می توان به طور جداگانه از آن صحبت کرد. به طور کلی هر خانم بارداری در طی دوران بارداری خود باید چند مرحله سونوگرافی را در حالت معمول پشت سر بگذارد که از میان آن ها می توان به این موارد اشاره نمود:

سونوگرافی برای آنالیز حاملگی خارج از رحم:

این مورد اولین سونوگرافی در زمان بارداری است که با هدف تشخیص ساک حاملگی و احتمال وجود حاملگی خارج از رحم صورت می گیرد. معمولاً دو یا سه هفته بعد از عقب افتادن عادت ماهانه می توان برای این سونوگرافی اقدام کرد.

سونوگرافی nt:

این نوع از سونوگرافی بارداری در هفته های 11 تا 12 بارداری انجام می گردد و به عنوان بخشی از غربالگری های سه ماه اول بارداری شناخته می گردد. در این نوع از سونوگرافی میزان مایع پشت گردن جنین و هم چنین ضخامت آن مورد آنالیز قرار می گیرند. در این نوع از سونوگرافی است که احتمال ابتلا به اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و... آنالیز می گردد.

سونوگرافی آنومالی:

این نوع از سونوگرافی در سه ماه ابتدای بارداری تجویز می گردد و برای آنالیز و یافتن هر نوع نقص ساختاری و مسائل رشدی از جمله مسائل قلبی، شکم، ستون فقرات، چهره و... صورت می گیرد. در این سونوگرافی هم چنین می توان شرایط جفت و هم چنین جنسیت نوزاد را نیز آنالیز کرد.

آخرین سونوگرافی:

بعد از هفته 28 بارداری این نوع سونوگرافی برای خانم های باردار تجویز می گردد تا میزان رشد جنین و هم چنین وزن او نسبت به سنی که دارد آنالیز گردد. به علاوه آنکه طول استخوان های دور سر، ران و هم چنین دور شکم جنین نیز در این مرحله تخمین زده می گردد و آن را نسبت به وزنی که در آن هفته از بارداری باید وجود داشته باشد مقایسه می نمایند.منبع: برترین ها