رژیم غذایی مناسب برای بیماران کلیوی - مجله بابلسر

چرا تغذیه مهم است

تغذیه خوب می تواند به شما در این زمینه ها یاری کند:

احتیاجهای شما را برای فعالیت های روزانه تامین می نماید.

از تحلیل عضلانی و عفونت پیشگیری می نماید.

باعث نگهداشت وزن سلامتی می شود.

پیشرفت بیماری کلیوی را کندتر می نماید.

پایه و اساس تغذیه خوبیک رژیم غذایی متعادل می تواند روزانه مقدار مناسب و صحیحی از پروتئین، کالری، ویتامین و مواد معدنی را برای شما تامین کند. مصرف رژیم غذایی سالم، داشتن فعالیت فیزیکی مناسب در کنار دریافت داروهای تجویزی در بهبودی شما بسیار موثر است. در ادامه به پاسخ سوال بیماران کلیوی چه بخورند، بیشتر می پردازیم.

عملکرد کلیهکلیه ها منجر به نگهداشت تعادل مثبت مواد مغذی و مواد معدنی در بدن شما می شوند. اما اگر شما بیمای کلیوی دارید، ممکن است کلیه های شما قادر به ایجاد این تعادل مثبت به درستی نباشد و احتیاج است که شما در رژیم غذایی تان تغییراتی ایجاد کنید.

اگر دیابت دارید و یا مبتلا به پرفشاری خون هستید، کنترل قند و فشار خون شما در پیشگیری از بدتر شدن شرایط کلیه هایتان موثر است.

تغییرات لازم در رژیم غذایی بیمار کلیویبرنامه غذایی مشخص و ثابتی در خصوص همه بیماری های کلیه برای همه افراد وجود ندارد. اینکه شما می توانید چه غذایی بخورید و چه غذایی نمی توانید بخورید بسته به زمان و مقدار عملکرد کلیه های شما و نیز بعضی فاکتورهای دیگر دارد و البته شما باید رژیم های قبلی تان را در خصوص بیماری های زمینه ای از قبیل دیابت و فشارخون و یا بیماری قلبی ادامه دهید.

بیمارانی که نارسایی کلیه دارند، احتیاج است که مقدار دریافت خود از پروتئین، سدیم، پتاسیم، فسفر و کلسیم را کنترل نمایند. اگر بیماری کلیوی شما بدتر شود، ممکن است احتیاج باشد بعضی مواد مغذی دیگر را هم محدود کنید، که این محدودیت ها می تواند بر پایه نتایج آزمایشات بیمار باشد.1

مواد معدنی مضر سدیم یکی از اجزای اصلی نمک طعام است که کلیه آسیب دیده نمی تواند آن را پالایش و دفع کند؛ در نتیجه سبب بالا رفتن فشار خون و بروز بیماری های قلبی می شود.

پتاسیم نیز همین فرآیند را دارد؛ بنابراین مصرف این دو نباید از دو گرم در روز بیشتر شود.

بعلاوه فسفر اضافی در بدن باعث آسیب می شود و مقدار آن باید به 0.8 تا یک گرم در روز محدود شود. کلیه آسیب دیده امکان دفع کامل مواد زائد حاصل از سوخت و ساز پروتئین در بدن را ندارد و محدودیت مصرف آن ضروری است البته بدن افراد دیالیزی به پروتئین بیشتری احتیاج دارد. برای جلوگیری از تجمع آب در بدن هم ضروری است مصرف مایعات به شدت کنترل شود و فقط موقع احساس تشنگی آب نوشیده شود.

مواد غذایی مضر سایر مواد غذایی حاوی پروتئین از جمله ماهی، مرغ، گوشت، محصولات لبنی و تخم مرغ، غذاهای فرآوری دارای نمک طعام مثل سوسیس، کالباس، غذاهای کنسروی، همبرگر، پنیر، نان و غذاهای آماده و خوراکی هایی با مقدار پتاسیم بالا همانند آجیل ها، محصولات سبوس دار، لبنیات، سبزیجاتی مثل بروکلی، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی و آبمیوه ها و میوه هایی همانند موز که منابع غنی پتاسیم هستند، غذاهای حاوی فسفر، شکلاتهای کاکائویی، نوشیدنی های معمولی همگی باید از رژیم غذایی بیماران کلیوی حذف شوند و یا مقدار مصرف آن با مشورت پزشک باشد.2

خوشبختانه بیماران کلیوی، انتخاب های غذایی سالم و خوشمزه زیادی دارند که فسفر، پتاسیم و سدیم کمی دارند.

گل کلمگل کلم، سبزی بسیار مغذی است و منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین K و ویتامین B محسوب می شود. گل کلم سرشار از ترکیبات ضد التهابی چون ایندول ها بوده و منبع عالی فیبر است. در ضمنً می توانید از پوره گل کلم به جای سیب زمینی به عنوان ساید دیشی کم پتاسیم بهره ببرید. یک فنجان (124 گرم) گل کلم پخته شده حاوی؛ 19 میلی گرم سدیم، 176 میلی گرم پتاسیم و 40 میلی گرم فسفر است.

انگور قرمزانگور قرمز نه تنها خوشمزه است بلکه مقدار فراوانی مواد مغذی دارند. انگور قرمز سرشار از ویتامین C بوده و دارای آنتی اکسیدانی به نام فلاونیدهاست که ثابت شده ضد التهاب هستند. در ضمنً انگور قرمز غنی از رزوراتول است که نوعی فلاونید محسوب شده و برای سلامت قلب مفید است و با دیابت و زوال عقل مبارزه می نماید. این میوه شیرین، دوست کلیه هاست. نصف فنجان (75 گرم) انگور قرمز حاوی؛ 1.5 میلی گرم سدیم، 144 میلی گرم پتاسیم و 15 میلی گرم فسفر است.

سفیده تخم مرغهر چند زرده تخم مرغ بسیار مغذی است اما مقدار زیادی فسفر دارد. برای همین سفیده آن می تواند انتخاب بهتری برای بیماران کلیوی باشد. سفیده تخم مرغ منبع عالی پروتئین با کیفیتی است که دوست کلیه هاست. بنابراین می تواند برای دیالیزی ها یک غذای بسیار خوب باشد چون این افراد احتیاج بیشتری به پروتئین دارند اما باید مصرف فسفر را کاملا محدود نمایند. دو عدد سفیده تخم مرغ بزرگ حاوی؛ 110 میلی گرم سدیم، 108 میلی گرم پتاسیم و 10 میلی گرم فسفر است.

سیرکسانی که مسائل کلیوی دارند باید سدیم محدودی مصرف نمایند. سیر می تواند جایگزین خوبی برای نمک سر سفره باشد که هم طعم خوبی به غذا می دهد و هم فواید زیادی برای سلامتی دارد. سیر منبع خوبی از منگنز، ویتامین C و ویتامین B6 بوده و حاوی ترکیبات سولفوری است که خواص ضد التهابی دارند. سه حبه سیر (9 گرم) حاوی؛ 1.5 میلی گرم سدیم، 36 میلی گرم پتاسیم و 14 میلی گرم فسفر است.

روغن زیتونروغن زیتون منبع سالمی از چربی بوده و بدون فسفر است. معمولا بیماران کلیوی برای کنترل وزن خود دچار مشکل هستند. بیشتر چربی موجود در روغن زیتون، چربی تک غیراشباعی به نام اسید اولئیک است که خواص ضد التهابی دارد. در ضمنً چربی های تک غیراشباع در دماهای بالا مقاوم هستند و به همین دلیل، روغن زیتون انتخابی سالم برای پخت و پز است.

28 گرم روغن زیتون حاوی؛ 0.6 میلی گرم سدیم، 0.3 میلی گرم پتاسیم و 0 گرم فسفر است.

بلغوربلغور، غله ای سنتی است که جایگزین بسیار عالی برای سایر غلاتی است که بیماران کلیوی نمی توانند آنها را مصرف نمایند. این غله مغذی، منبع خوبی از ویتامین های گروه B، منیزیم، آهن و منگنز است. بلغور غنی از پروتئین گیاهی بوده و فیبر غذایی زیادی دارد که برای سلامت گوارش مهم است. نصف فنجان (91 گرم) بلغور حاوی؛ 4.5 میلی گرم سدیم، 62 میلی گرم پتاسیم و 36 میلی گرم فسفر است.

کلم برگکلم برگ از خانواده کلم ها بوده و سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات قدرتمند گیاهی است. کلم برگ منبع عالی ویتامین K، ویتامین C و ویتامین های B است. در ضمنً کلم برگ، فیبر غیر محلول دارد؛ فیبر غیر محلول فیبری است که با بهبود حرکات روده و حجم دادن به مدفوع، سلامت سیستم گوارش را افزایش می دهد. کلم برگ، پتاسیم، فسفر و سدیم کمی دارد. یک فنجان کلم برگ خرد شده حاوی؛ 13 میلی گرم سدیم، 119 میلی گرم پتاسیم و 18 میلی گرم فسفر است.

مرغ بدون پوستدرست است که بیماران کلیو باید مصرف پروتئین را محدود نمایند، اما تامین پروتئین کافی با کیفیت بالا نیز برای سلامتی حیاتی است. سینه مرغ بدون پوست، فسفر، پتاسیم و سدیم کمتری دارد. هنگام خرید مرغ، نوع تازه آن را انتخاب کنید و مارینه شده آن را نخرید، زیرا می تواند حاوی مقدار زیادی سدیم و فسفر باشد. 84 گرم سینه مرغ بدون پوست حاوی؛ 63 میلی گرم سدیم، 216 میلی گرم پتاسیم و 192 میلی گرم فسفر است.

فلفل دلمه ایفلفل دلمه ای حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی بوده و بر خلاف بسیاری از سبزیحات دیگر،پتاسیم کمی دارد. این فلفل های رنگی غنی از آنتی اکسیدان قدرتمندی چون ویتامین C هستند. یک عدد فلفل دلمه ای قرمز (74 گرم) حاوی 158 درصد از مقدار توصیه شده ویتامین C است. فلفل دلمه ای ویتامین A زیاد نیز دارد که یک ماده مغذی مهم برای عملکرد سیستم ایمنی است که معمولا در بدن بیماران کلیوی افت می نماید. یک عدد فلفل دلمه ای قرمز کوچک حاوی؛ 3 میلی گرم سدیم، 156 میلی گرم پتاسیم و 19 میلی گرم فسفر است.

پیازپیاز، طعم دهنده ای بسیار خوب است که سدیم ندارد. کاهش مصرف نمک برای بسیاری از بیماران سخت است و پیاز می تواند جایگزین خوبی برای نمک باشد و طعم خوشایندی به غذا بدهد. پیاز خرد شده با سیر و روغن زیتون، بدون اینکه سلامت کلیه ها را به خطر بیندازد، طعم خوبی به غذای تان می دهد. در ضمنً پیاز دارای ویتامین C، منگنز و ویتامین های B بوده و فیبر پربیوتیک دارد که با تغذیه باکتری های مفید روده، به سلامت گوارش تان یاری می نماید. یک عدد پیاز کوچک (70 گرم) حاوی؛ 3 میلی گرم سدیم، 102 میلی گرم پتاسیم و 20 میلی گرم فسفر است.

تربچهتربچه، سبزی تُرد و دوست داشتنی است که به خوبی در رژیم غذایی مناسب بیماران کلیوی جای می گیرد. زیرا پتاسیم و فسفر بسیار کمی دارد و سایر مواد مغذی آن زیاد است. تربچه منبع عالی ویتامین C است که به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی می تواند ریسک بیماری های قلبی و آب مروارید را کاهش بدهد. در ضمنً طعم فلفل مانند تربچه باعث می شود طعم خوبی به غذای کم سدیم تان بدهد. نصف فنجان تربچه خرد شده حاوی؛ 23 میلی گرم سدیم، 135 میلی گرم پتاسیم و 12 میلی گرم فسفر است.

شلغمشلغم هم دوست کلیه هاست و می تواند جایگزین خوبی برای سبزیجاتی باشد که پتاسیم زیادی دارند مانند سیب زمینی و کدو. شلغم سرشار از فیبر و مواد مغذی چون ویتامین C، ویتامین B6، منگنز و کلسیم است. می توانید شلغم را به صورت پخته یا کبابی مصرف کنید. نصف فنجان شلغم پخته شده حاوی؛ 12.5 میلی گرم سدیم، 138 میلی گرم پتاسیم و 20 میلی گرم فسفر است.

آناناسبسیاری از میوه های استوایی مانند پرتقال، موز و کیوی دارای پتاسیم فراوانی هستند. اما آناناس یک میوه شیرین و کم پتاسیم است که می تواند برای بیماران کلیوی مناسب باشد. آناناس غنی از فیبر، ویتامین های B، منگنز و بروملین است؛ بروملین آنزیمی است که به کاهش التهاب یاری می نماید. یک فنجان آناناس خرد شده حاوی؛ 2 میلی گرم سدیم، 180 میلی گرم پتاسیم و 13 میلی گرم فسفر است.3

پی نوشت:

1.www.moheb.com

2.www.imna.ir

3.www.yjc.ir

منبع: راسخون