توصیه های تغذیه ای در ترومبوز - مجله بابلسر

(von Willebrand) تأثیر می گذارد، که همه این عوامل، به نوبه خود، با خطر ابتلا به ترومبوآمبولی وریدی مرتبط هستند. به علاوه، دریافت پایین منابع فیبر رژیمی با فعالیت بیشتر مهارنماینده فعال نماینده پلاسمینوژن -1 (PAI-1)، مهارنماینده اصلی فیبرینولیز در بدن، ارتباط دارد. رژیم های کم چرب و پرفیبر، در کنار ورزش، فیبرینولیز را بهبود می بخشند و در نتیجه ممکن است به کاهش خطر DVT یاری نمایند. بعضی از محققان این فرضیه را مطرح نموده اند که در افراد با رژیم غذایی کم فیبر، معمولاً دفع مدفوع به سختی و همراه با زور زدن زیاد صورت می گیرد، که در نتیجه فشار داخل وریدی افزایش می یابد و به دریچه هایی که بازگشت خون را تسهیل می نمایند، آسیب می رساند. رژیم های غذایی پر فیبر از بروز این مشکل جلوگیری می نمایند. با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی، می توان خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را کاهش داد که شامل کنترل فشار خون، ترک مصرف دخانیات و کاهش وزن در صورت داشتن اضافه وزن می باشد.

ترومبوز به اختلالی گفته می گردد که یک لخته در داخل عروق سالم تحت شرایطی خاص ایجاد گردد که می تواند مانع جریان خون در عروق گردد. اگر این لخته یا تکه ای از آن در بدن آغاز به حرکت کند به آن آمبولی می گویند. ممکن است ترومبوز در داخل ورید یا شریان ایجاد گردد. ترومبوز وریدی باعث جمع شدن خون در قسمت آسیب دیده می گردد؛ در حالیکه ترومبوز شریانی بر ذخیره خون اثر گذاشته و منجر به آسیب اندامی می گردد که توسط آن شریان خون رسانی می گردد. ممکن است قسمتی از لخته خون شکسته گردد و در بدن به حرکت در بیاید و موجب آمبولی گردد، این نوع از آمبولی به عنوان ترومبوآمبولی شناخته می گردد. ترومبوز سیاهرگی عمقی، به معنای تشکیل لخته خونی و تجمع سلول های خونی در دیواره داخلی یک ورید عمقی است. این اختلال که به DVT معروف است، بیشتر سیاهرگ های اندام تحتانی را درگیر می نماید.

عوامل تغذیه ای زیر، با کاهش خطر بروز ترومبوز سیاهرگی عمقی در ارتباط هستند:

رژیم های غذایی کم چرب و پر فیبر: افزایش غلظت کلسترول خون، با خطر بروز ترومبوز در ارتباط است. بعضی شواهد نشان می دهند که افزایش همزمان سطح کلسترول و تری گلیسیرید نیز، این خطر را افزایش می دهد. کاهش کلسترول و چربی اشباع رژیم غذایی و افزایش فیبر رژیمی، تأثیر عمده ای بر سطح چربی خون دارد. رژیم های غذایی کم چربی، گیاهی و گیاه خواری بویژه برای دستیابی به این هدف مؤثر هستند. افزایش سطح فیبرینوژن، که یکی دیگر از عوامل خطر برای ترومبوز سیاهرگی عمقی است، در افرادی که از رژیم های گیاه خواری پیروی می نمایند کمتر است.

دریافت میوه و سبزیجات: در مطالعه ای با هدف آنالیز خطر بیماری آترواسکلروز در جمعیت های مختلف (ARIC)، در افرادی که تقریباً 5 وعده میوه و سبزیجات در روز مصرف می کردند، در مقایسه با افرادی که کمتر از 2.5 وعده در روز مصرف می کردند، تقریباً خطر ترومبوآمبولی وریدی (ترومبوز سیاهرگی عمقی یا آمبولی ریوی) تا 50 درصد کمتر بود.

همچنین مصرف میوه ها و سبزیجات برای بیماران تحت درمان با داروهای ضدانعقاد خون اهمیت دارد. در بیمارانی که موادغذایی غنی از ویتامین K به مقدار کم دریافت می نمایند نسبت به افرادی که بیشتر از این منابع مصرف می نمایند، کنترل ضدانعقاد کمتری دارند و یک مطالعه دوسوکور، تصادفی و کنترل شده با دارونما، بر روی 200 بیمار که از داروی ضد انعقاد خون استفاده می کردند نشان داد که دریافت مکمل ویتامین K به میزان 100 میکروگرم روزانه، کنترل ضدانعقاد را بهبود بخشید.

کنترل وزن: چاقی خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را افزایش می دهد. این خطر ممکن است به دلیل افزایش در بازدارنده فعال نماینده پلاسمینوژن (PAI-1) مرتبط با چاقی باشد یا به علت افزایش فشار وریدی مرتبط با آن باشد.

کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوری شده: در حالی که به نظر نمی رسد بین مصرف گوشت قرمز فرآوری شده و خطر بروز ترومبوز سیاهرگی عمقی رابطه قوی وجود داشته باشد، اما مصرف زیاد این موادغذایی با افزایش خطر سرطان و بیماری های قلبی عروقی ارتباط دارد، که هر دو خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را افزایش می دهند.

نوشیدن آب و مایعات: دهیدراتاسیون می تواند منجر به غلیظ شدن خون و افزایش خطر لخته شدن خون گردد.

طعم دار کردن غذاها با سیر: برای سیر فواید بی شماری اثبات شده است؛ از جمله احتمال تجزیه تجمع خوشه ای شکل و مضر پلاکت ها در جریان خون. با پزشک خود در رابطه با مقدار مجاز مصرف سیر در صورت مصرف داروهای رقیق نماینده خون مشورت کنید، چراکه سیر با اثربخشی بعضی داروها می تواند تداخل داشته باشد.

داشتن سبک زندگی سالم، برای جلوگیری از ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی و یاری به اجتناب از عوارض تهدید نماینده زندگی، مهم است. به علاوه، یک سبک زندگی سالم شامل بسیاری از تغییراتی می باشد که برای جلوگیری از لخته شدن خون لازم است. این تغییرات شامل تحرک بیشتر، ترک سیگار و کاهش وزن است.

با یک رژیم غذایی سالم می توان خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی و لخته شدن خون را کاهش داد. میوه ها، سبزیجات و غلات کامل، ویتامین ها و موادمعدنی ضروری را تأمین می نمایند. رژیم غذایی پرفیبر، گیاه خواری یا رژیم مدیترانه ای ممکن است برای افرادی که در معرض ترومبوز سیاهرگی عمقی هستند یا افرادی که سابقه ترومبوز داشته اند، بهترین انتخاب باشد، اما برای تائید این مورد تحقیقات بیشتری احتیاج است. خوردن این موادغذایی گیاهی در مقادیر کم نیز، می تواند در کاهش خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی یاری نماینده باشد.

اما بعضی از ویتامین ها و موادمعدنی می توانند با داروهای ترومبوز تداخل ایجاد نمایند. به عنوان مثال، دریافت بیش از حد ویتامین K می تواند قابلیت داروی وارفارین را برای رقیق کردن خون و جلوگیری از لخته شدن خون کاهش دهد.

بهتر است در خصوص مصرف هرگونه ویتامین یا مکملی با پزشک خود مشورت نموده و در خصوص تداخلات احتمالی با داروها سؤال کنید. همچنین مهم است که شما با یک متخصص تغذیه در خصوص موادغذایی یا موادمغذی که باید از مصرف آن ها اجتناب کنید یا بهتر است در رژیم غذایی خود بگنجانید؛ مشورت کنید.