خبرنگاران بچه ها چگونه فیلسوف می شوند؟ - مجله بابلسر

فلسفه برای بچه ها، موضوعی سخت و یا حتی گاهی دست نیافتنی است اما بعضی استادان فلسفه کوشش نموده اند که به شرح این دانش استدلالی بپردازند تا جایی که در دنیا موسسه ای برای این منظور تاسیس شده است.

موسسه توسعه و پیشبرد فلسفه برای بچه ها، در سال 1974 توسط متیو لیپمن، تاسیس شد. لیپمن، در سال 1922 به دنیا آمد و در سال 2010 درگذشت، او دکترای فلسفه خود را در سال 1954 از گروه فلسفه دانشگاه کلمبیا گرفت. هجده سال در این دانشگاه، فلسفه تدریس می کرد و پس از آن به دانشگاه دولتی مونتکلیر رفت و در آنجا پژوهشگاه توسعه و پیشبرد فلسفه برای بچه ها را تأسیس کرد. برنامه او یعنی فلسفه برای بچه ها جایزه سال 2001 انجمن فلسفی آمریکا را به خود اختصاص داد.

با این وجود، نقدهایی هم به عملکرد این نهاد وارد است و بعضی دانشگاه ها این روش تدریس را نپذیرفته اند و تدریس قلسفه به بچه ها را درست نمی دانند.

این نهاد بین المللی در ایران، به نام فبک به عنوان سرواژه فلسفه برای بچه ها، شناخته می شود که بعضی عنوان دقیق تر آن را فکر پروری برای بچه ها می دانند.

گروه فلسفه برای بچه ها، به صورت رسمی در سال 1386 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاسیس شد و در سال 87 مجوز قطعی را از وزارت علوم تحقیقات و فناوری دریافت نموده است

اهداف فبک در ایران، شامل ارائه راه حلی مبنایی برای متحول ساختن نظام آموزشی کشور از حافظه مداری به تأمل مداری و بالا بردن قدرت داوری، انتخاب و تصمیم گیری درست، ارائه برنامه ای برای آموزش تفکر و تعلیم مهارت های عمومی تحقیق در نظام آموزشی کشور، تدوین و ارائه الگویی قابل اجرا از برنامه فلسفه برای بچه ها و نوجوانان در مدارس کشور، پیشبرد جامعه به سمت اخلاق مداری و تربیت شهروندانی فردگرا به وسیله تحول در سیستم آموزشی کشور عنوان شده است.

گروه علمی فلسفه برای بچه ها، شامل بخش هایی چون، تفکر انتقادی، داستان و ادبیات، ترجمه، روابط بین الملل، روانشناسی، تعلیم و تربیت و… است.

فبک در سال های اخیر، ترجمه و تدوین کتب فلسفه برای بچه ها و بومی سازی آن ها، ارتقای تکنولوژی آموزشی فبک و مطابقت آن با فرهنگ ایرانی، پایه ریزی بنیادهای نظری برنامه فبک، ارتقای دانش و تجربه محققان و دانشجویان و علاقه مندان در جهت پیشبرد برنامه فبک در ایران، برگزاری کارگاه آشنایی با برنامه فلسفه برای بچه ها، برگزاری کارگاه های آموزشی برای بچه ها به صورت حلقه کند و کاو، برگزاری کارگاه های تربیت مربی برنامه فبک، برگزاری کارگاه های اینترنتی تربیت مربی برنامه فبک و سالن های اینترنتی حلقه کندوکاو، برگزاری کارگاه های آنالیز و بومی سازی داستان های برنامه فبک، برگزاری کارگاه آشنایی با نحوه داستان نویسی برای بچه ها نوجوانان، برگزاری کارگاه ترجمه داستان های برنامه فبک، برگزاری کارگاه آشنایی با روش های آموزشی تفکر انتقادی، برگزاری مناظره های علمی، چاپ کتاب و نشریات در زمینه برنامه فلسفه برای بچه ها و نوجوانان، چاپ مجله تفکر و کودک را در برنامه داشته است.

رئیس پژوهشکده اخلاق و تربیت در پژوهشگاه علوم انسانی مهرنوش هدایتی، استاد روانشناسی و متخصص علوم تربیتی است و مدیر گروه فلسفه برای بچه ها، سعید ناجی، استادیار فلسفه علم و فناوری در این پژوهشگا است.

کتاب هایی برای فلسفی فکر کردن

از تازه ترین آثاری که در مجموعه فلسفه برای بچه ها منتشر شده است، مجموعه فلسفه برای نسل نو، نوشته کبی یامادا است که در چارچوب ایده P4C نوشته شده است. با فکرهای تازه چه می کنی؟، با مشکل های جدید چه می کنی؟ و با فرصت های خوب چه می کنی؟، نام سه اثری است که با این عنوان منتشر شده اند.

کبی یامادا، نویسندگی را با نوشتن بخش نخست این مجموعه به نام با فکرهای تازه چه می کنی؟ شروع نموده است. یامادا در سال 2014 برای این کتاب، برنده جایزه کتاب های تصویری ناشران مستقل، در بخش کتاب های مناسب برای همه سنین شده است. او در سال 2018 هم برای کتاب آخر سه گانه اش یعنی با فرصت های خوب چه می کنی؟، باز هم این جایزه را به دست آورد.

در کتاب با فکرهای تازه چه می کنی؟، یک فکر تازه پیدا می شود که کودک به دنبال این می شود که چگونه باید آن را شکوفا کند؟ این کتاب به این سوال پاسخ می دهد که فکر تازه تو به چه چیزی تبدیل خواهد شد؟ و جواب این است که همه چیز به خودت بستگی دارد. این داستان یک فکر بکر است و کودکی که برای درک این اندیشه تازه احتیاج به زمان و جسارت بسیاری دارد تا دنیا را تغییر بدهد.

این داستان برای همه است، هر کودک، روزی در زندگی اش فکری داشته که بیش از حد بلندپروازانه، نشدنی یا سخت بوده است اما این که باید با این فکر چه کرد، سوالی است که کودک در خاتمه کتاب به آن می رسد.

در کتاب با مشکل های جدید چه می کنی؟ یک مشکل تازه به وجود می آید و کودکی نگران و مضطرب از مسئله ای که کم کم همه زندگی اش را می گیرد، به دنبال راه فرار می شود. در نهایت، کودک می آموزد که در دل همه مسائل می تواند چیزی پیدا کند که بسیار باارزش باشد، مسائل، شجاعت را به چالش می کشند و توانایی ذهنی بچه ها را افزایش می دهد.

این داستان یک مشکل سمج است و کودکی که درست نمی داند این مشکل به چه دردی می خورد. هرچقدر کودک بیشتر نادیده اش می گیرد، مشکل هم عظیم و عظیم تر می شود. اما وقتی بالاخره جرات پیدا می نماید و با آن روبه رو می شود، مشکلش به چیزی تبدیل می شود که اصلا عظیم نیست.

در کتاب با فرصت های خوب چه می کنی؟ یک فرصت جدید به وجود می آید، کودک باید راه استفاده از آن را پیدا کند. فرصت ها به بچه ها اجازه ماجراجویی می دهند و یاری می نمایند توانایی های خود را بشناسند. این کتاب داستان یک فرصت استثنایی است و کودکی که درست نمی داند باید با آن چه کار کند اما هر چه فرصت های بیشتری سر راهش قرار می گیرند، شور و اشتیاق کودک هم بیشتر می شود. تا این که یک روز با کمی جرات به خرج دادن، همه چیز را در دنیایش تغییر می دهد.

مجموعه فلسفه برای نسل نو، نوشته کوبی یامادا، با تصویرگری می بیزم و ترجمه مهدی حجوانی، نویسنده و مترجم آثار کودک و نوجوان در سه جلد مجزا، با قطع وزیری و گلاسه، در 40 صفحه توسط نشر قدیانی منتشر شده است.