بدرود جعفرآقای دیپلمات! - مجله بابلسر

به گزارش خبرنگاران و به نقل از ورزش سه، حمیدرضا صدر نوشت: قواره ای تغییرناپذیر داشت. مدافع میانی بیش از حد خونسردی بود که نزول نکرد. چه در شاهین، چه در پرسپولیس و چه در تیم ملی. می دانستیم توپ های بلند ارسالی را دفع خواهد کرد. می دانستیم مهاجمان حریف با دریبل او را پشت سر نخواهند گذاشت. می دانستیم به مدد بازیخوانی، توپ را به چنگ خواهد آورد. با آن موهای کمی سپید شده دور سرش آرامشی بزرگسالانه ای را القا می کرد؛ آن چه او را مدافع کلیدی سال های آغازین پرسپولیس پس از انحلال شاهین و آغاز عصر طلایی تیم ملی در دهه پنجاه کرد.

زمستان 1322 در گلوبندک به دنیا آمد و سپس کودکی اش را در چهارصد دستگاه سپری کرد؛ جایی که با حسن حبیبی آشنا شد. واکنش های فوق العاده اش او را به درون دروازه کشاند و بعدها با پیراهن شاهین برابر راه آهن و برای پرسپولیس مقابل عقاب درون دروازه ایستاد. ما عقابی ها آن دیدار را خوب به یاد سپردیم. کاشانی گلی دریافت نکرد و عقاب پنج گل خورد.

می گفت سال سوم دبیرستان فوتبال زده شد و رفت سراغ کشتی. سپس به والیبال روی آورد و آن قدر خوب بود تا در تیم برگزیده آموزشگاه ها جای بگیرد. ورزشکاری بود چندوجهی. خاتمه با شخصیت کلیدی زندگی ورزشی اش روبه رو شد، با دکتر اکرامی، رئیس باشگاه شاهین. سال 1341 شاهینی شد و در پست های مختلف بازی کرد. می گفت در سفری به خوزستان در پست گوش چپ طی نیمه اول سه گل زده و خودش هم حیرت کرده.

انحلال شاهین مترادف بود با سال های اوجش. جام ملت های آسیا 1968 از راه رسید و او در بیست وپنج سالگی پرواز بلندش را انجام داد. در قلب دفاع کنار حسن حبیبی قرار گرفت و عنوان قهرمانی را به چنگ آورد؛ نخستین افتخار تیم ملی را. قهرمانی که چهار سال بعد تکرار شد، این بار با زوج کاشانی و اکبر کارگرجم در قلب دفاع. در پرسپولیس با برادران وطنخواه، ابراهیم آشتیانی و بعدتر مسیح مسیح نیا خط دفاعی را شکل داد و جام تخت جمشید را هم به ویترینش افزود.

از آن دسته بازیکنانی بود که ذات ورزش را به فتح الفتوحات پرهیاهو ترجیح می داد. هرگز او را هیجان زده ندیدیم و هیچگاه افتخاراتش را به رخ نکشید. کسی نبود که خاطره پیروزی شش صفر برابر تاج را به رخ کشد.

در دی ماه 1353 کفش ها را درآورد. در سی و یک سالگی. پرسپولیس و ملوان در امجدیه در روز وداع او و بهمن صالح نیا به میدان رفتند. بعد از ظهری که حمید شیرزادگان هم راهی میدان شد و کنار همایون بهزادی بازی کرد. زوج کاشانی در آن روز جواد الله وردی بود. پرسپولیس سه یک پیروز شد و همه چیز با انداختن دسته گلی بر گردن و دور گرداندن برابر سکوها پایان یافت.

پس از انقلاب به زمینه ای که بر آن اصرار می ورزید روی آورد؛ برپا ساختن باشگاهی با تکیه به فوتبال پایه.

رد فوتبال باشگاهی ایران باید از دربدری و نتیجه گرایی خلاص شود. باشگاه شاهین بدون عشق و شور او در شرق تهران سامان نمی گرفت. بعدها به عنوان یکی از اعضای هیات مدیره پرسپولیس از آینده حرف می زد که ناگهان وداع کرد. به سرعت برق و باد. بی خبر. در مهر 1398.

صدای خش دارش در گوش مان می پیچد: ما این جا تیم داریم، نه باشگاه.

ابراهیم افشار، روزنامه نگار، هم در روزنامه همشهری نوشت: مرگ اگر این همه سهل و در دسترس باشد که تو زنگ آیفون راننده ات را بشنوی و بگویی وایستا دارم میام و بعدش تا بروی شلوار تنت کنی، ناگهان همچون برگی خزان زده بیفتی زمین و تمام کنی، چیز معتبر و رشک برانگیزی است و اصلا بگو سراغ همه ما بیاید. او هنوز آن قدر سر حال بود که با خود می گفتم هنوز وقت دارم برای تاریخ شفاهی، بروم سراغش و خاطره آن نامه معروف آقای اکرامی - مدیر کلوپ شاهین - خطاب به آقای مهدی دری - سردبیر کیهان ورزشی - را بگیرم که نامه رسانش او بود؛ نامه رسان یک سند غریب تاریخی در حوزه رسانه های مکتوب ایران که از همانجا نگاهش به مطبوعات را از اعتبار انداخت. نه او هنوز سر حال بود و هر روز عکس و خبرش در رسانه های بی صاحاب می چرخید و همین گولم زد. چه می دانستم او از درون پوکیده است و باید سریع یک دوربین بکاریم جلویش و بگوییم از دوران سرکنسول بودنش بگوید که چگونه مردم آلاخون والاخونی را در نهایت حرمت نجات می داد. او تنها فوتبالیست دیپلمات در ایران بود. یک فوتبالیست - دیپلمات ملی گرا که گرچه حضور کلیشه ای اش در دهه های اخیر در هیأت مدیره پرسپولیس، ارج و قرب واقعی اش را خدشه دار کرد اما هر چه باشد چیزی از شرافت ابدی او کم نکرد.

شاهین بعد از خداحافظی شیر داخل دروازه اش - امیر آقاحسینی - 3گلر داشت؛ هادی و جمشید و فاروق. اما اگر یکی از آنها ناز و نوز می کرد، در خط دفاعی اش شیری به نام جعفر حاضر به یراق بود که یک خط از بک بیاید عقب و وایستد توی گل و از دروازه تیمش دفاع کند. جعفر کاشانی در اوج ستارگی اش جمعا 3بار گلری کرد؛ یک بار که عزیز اصل کاری، ناز و نوز کرد و پول خواست و دهداری تمکین نکرد و گذاشتش بیرون و به جعفر فرمون داد که برود دستکش پیدا کند و بایستد توی گل. یک بار هم که جمشید نیامد و جعفر دروازه بان تیمش شد. بار آخر هم که همه گلرها غیبت کردند او چنان چابک و مسلط در گل ایستاد که انگار به روزهای نوجوانی اش در محله چهارصددستگاه برگشته که عاشق دو تا سنگ بود که بگذارد جای دو تا تیر و بپرد وسط و شیرجه پشت شیرجه بزند. نخستین بار در بازی های باشگاهی سال 1342 بود که گلرهای شاهین (جمشید محمدی و اصغر بابایی) نیامدند. آنها با راه آهن بازی داشتند و عجیب این که جعفرآقا برای نخستین بار پیراهن تیم شاهین را تن اش می کرد. یک عمر در رؤیای این روز بود که آقای شیرخدا بفرما بزند و او پیراهن سپید شاهین را تن اش کند و در زمین ها و آسمان ها آرام و قرار نگیرد. انگار که یک پیرهن نظرکرده به دستش آمده بود. باید می مرد برایش. شاهین آن بازی را یک - هیچ با گل حمید شیری برد و جعفرآقا رو سفید آمد بیرون.

دومین دروازه بانی جعفرآقا خیلی داستان داشت. سال 1347 شاهینی ها در پرسپولیس جمع شده بودند و حالا با عقاب معروف بازی داشتند. آقافکری روی نیمکت عقابی نشسته بود که 7 ستاره ملی داشت و پرویزخان دهداری رو نیمکت قرمزها جاخوش کرده بود. شاید بچه های پرسپولیس هیچ وقت چهره غضب کرده دهداری را فراموش نکرده باشند که با تغیّر و در حال انفجار، از رختکن زد بیرون و گفت: گلر تیمم پول خواسته؟ گفته پول ندین نمی رم تو گل؟... ناگهان رو کرد به جعفرآقا و گفت: برو وایستا تو گل... کاشانی گفت آقا من؟ کمک ها گفتند: عزیز امروز ناز می کنه، هادی هم که به خاطر اختلاف با عزیز، اصلا سمت امجدیه نیامده. کی بهتر از تو؟! جعفرآقا مِن و مِن کرد اما وقتی پرویزخان گفت: برو وایستا، گل هم خوردی مسئله ای نیست پیرهن گلری را تنش کرد رفت توی قفس توری. این اما یکی از درخشان ترین روزهای زندگی جعفرآقا بود. وقتی پرسپولیس پنج - صفر عقاب را برد هیچ کس اندازه دهداری از شادی، غش و ضعف نمی کرد.

سومین تجربه دروازه بانی جعفرآقا در خوزستان رخ داد که آن روز پرسپولیس بدون گلرهای فیکسش رفته بود جنوب و همه عزا گرفته بودند. باز هم نگاه ها به سمت جعفرآقا چرخید. در استادیومی مملو از تماشاگر، قرمزها 2 بر صفر بردند و جعفرآقا شد تنها گلر بدون سابقه دروازه بانی با 3کلین شیت رسمی! بهترین رکورد ایران؛ بهترین رکورد برای یک مدافع-گلر در ایران.

پسر چهارصد دستگاه که بعدها به دیپلمات قهاری تبدیل شد، هنوز بعد از این همه سال، دور و بر شاهین عزیزش - همان کلوپ محبوبی که جوانی اش را آنجا گذاشته بود - می پلکید و همیشه از گفتن این سه خاطره دروازه بانی اش، کیفور می شد. او دو روز پیش هم برای آخرین بار پشت میزش در باشگاه شاهین نشست و کمربند چرمی اش را شل بست و از مهمانانش عذرخواهی کرد که دکتر گفته جای عملت نباید فشرده شود. شب هم که رفت منزلش. تنها نشست و به تلویزیون نگاه کرد. صبح که راننده اش زنگ زد، آیفون را برداشت و گفت: وایستا پایین، دارم می آم. شوفره هرچه ایستاد دید نیامد. گفت این بشر هرگز در زندگی اش بدقول نبوده است. رفت بالا دید جعفرآقا افتاده زمین. من بودم می گفتم جعفر آقا پاشو. پاشو آن خاطره گلری هایت را برایمان تعریف کن. خدا را چه دیدی. شاید زد و برگشتی. برگشتی و دوباره وقتی این بچه خبرنگارها دوره ات کردند برای گریز از بحث های جنجالی، به همان تک جمله ات پناه ببری که نیم قرن است ورد زبانت است: پرسپولیس باشگاه نیست و تیم است. هر وقت این جمله را تکرار کردی، جوجه ها کپی پیس اش کردند و انداختند سر زبان ها و گفتند که جعفرآقا فقط این جمله کلیشه شده را بلد است. آنها از استعفانامه های پشت پرده ات خبر نداشتند.

آدمی که در رقابت های جام ملت های آسیا، المپیک، جام جهانی کوچک و صد رقم تورنمنت مهم در دفاع وسط ایران بجنگد و آخ نگوید چرا باید در این سال ها برای حضور در معادلات پیچیده باشگاه پرسپولیس کم بیاورد. انگار هر کسی در این زمان پستی بگیرد باید بخشی از آبرویش را حراج کند. اما در برج عاج نشستن ها می تواند آدمی را آسیب ناپذیر نگه دارد. او اما چنین بود که از حضور در معرکه ها نمی ترسید. چون شاگرد ازلی - ابدی آقای دکتر اکرامی بود که رأفت قلبش در برابر بچه ها کتمان ناپذیر بود. همیشه یادش بود که وقتی جعفر را در دوران محصلی دیده بود بهش گفته بود: باباجون می آی تو تیم ما بازی کنی؟ آن روزها مربی ها بچه ها را به اسم باباجون صدا می کردند و آدم دوست داشت دار و ندارش را بدهد اما یک بار باباجون صدایش کنند. جعفرآقا هم از سال43 که به شاهین پیوست تا 53 که از فوتبال رفت 20سال تمام دوست داشت مدلی از سبک اکرامی را ادامه دهد. سال43 تازه در دیدار مقابل دینامو تفلیس بود که در سفر شوروی، خودش را اثبات کرد. اما چه فایده؟ بتخانه او 3سال بعد دچار فروپاشی شد و نخستین ضربات کارد در فوتبال عاطفی ایران در قلبش فرود آمد و جای آن زخم تا ابد در سینه اش ماند. نسلی که از بس به شاهین وفادار می ماند که اسم فرزند مذکرش را هم شاهین می گذاشت زمستان46 با انحلال تیمش به خاتمهی جهان رسید. و او چندماه گذرش به پرسپولیس افتاد که تا ابد وفادارش ماند. با این همه اما روز 27آذر 1353 برای او روز دیگری بود؛ روزی که می خواست دل از تیمش بکند و در وزارت خارجه به آرزوهایش برسد. آن روز هم تیفوسی های تیم دست از سرش برنداشتند که ما را جلوی تاجی تنها نگذار و جعفرآقا پیشاپیش تیمش به میدان آمد تا برای آخرین بار با پیراهن پرسپولیس بدرخشد و جالب این که تیمش داربی را 2-1 برد و جعفر با خیال راحت روی دوش هم تیمی هایش زمین را دور زد. جالب این که ناصر حجازی آن روز درد باخت در داربی را فراموش کرد و همراه جعفر میدان را دور زد تا مدافع جنگنده تیم ملی را در چنین روز رمانتیکی تنها نگذارد.

جعفر آقا در وزارت امور خارجه ابتدا به انگلیس، سپس به آلمان غربی رفت و 2 سال و نیمی را در آنجا ماند و آنگاه در سوریه و امارات در جایگاه سرکنسول از مهرورزی به ایرانی هایی که در کشورهای عربی تحقیر می شدند مضایقه نکرد. وقتی بازنشسته شد در هیأت امنای باشگاه شاهین و هیأت مدیره باشگاه پرسپولیس که برادران تنی اش بودند نشست یک گوشه و نان و ماستش را خورد و رفقایش هر چه گفتند بیا از این وادی ها بیرون و اعتبار خودت را در این فضای آنارشیستی رسانه ها خدشه دار نکن گوش نداد. حالا اگر از من می شنوید یک بار دیگر آیفون خانه اش را بزنید احتمالا می آید می گوید وایستید الان می آیم. خدا را چه دیدی شاید آمد و باز دستکش گلری دستش کرد و جای عزیز ایستاد.