معرفی فلوس و خواص درمانی آن - مجله بابلسر

نویسنده: صمصام صانعی

نام علمی درخت:

Cassia fistula L.، نام فرانسه درخت Cassie، نام فرانسه میوه (فلوس) Casse، نام انگلیسی درخت Pudding pipe tree و نام انگلیسی میوه Cassia pods می باشد. نام های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، فلوس، خروب هندی و بکبر هندی نامیده شده است. ملین و مسهل بلغم، تقویت نماینده کلیه ها و از بین برنده برفک و جوش های دهان، جلوگیری نماینده از سنگ سازی کلیه ها و باز نماینده انسداد روده ها، نرم نماینده سینه و تنظیم نماینده کار کیسه صفرا، کاهنده قند و فشار خون و مسکن حدّت التهاب خون می باشد.

تیره گیاه:

تیره فرعی گل ارغوان Caesalpinaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری:

درختی است خودرو به ارتفاع حدود 10 متر گاهی موارد بیشتر با برگ های بزرگ به طول 20 سانتی متر که شامل 8 تا 16 برگچه تخم مرغی شکل، نوک تیز و به رنگ سبز روشن می باشند و گل های آن مجتمع به صورت خوشه های آویخته به رنگ زرد شفاف هستند. میوه درخت (فلوس) به صورت نیام، استوانه ای و دراز به طول 30 الی 40 سانتی متر گاهی موارد بیشتر و قطر آن 2 تا 3 سانتی متر می باشد. پوسته خارجی میوه، سخت و به رنگ قهوه ای تیره مایل به سیاه است. اگر در فلوس شکاف طولی ایجاد شود، تیغه های متعدد و نازکی در عرض آن ظاهر می شود که داخل میوه را منقسم به 25 تا 100 خانه نشان می دهد. در هر یک از خانه های میوه هم یک دانه در داخل ماده چسبنده تیره رنگی وجود دارد. دانه فلوس، سخت، شفاف و رنگ آن زردِ بلوطی است.

شرح:

ماده چسبنده تیره رنگی که به آن عسل فلوس گفته می شود در فلوس هایی که در بازار عرضه شده اند خشک شده و به حالت جامد درآمده است.

طبیعت:

در خصوص طبیعت فلوس بین حکمای طب سنتی اختلاف نظر وجود دارد. عده ای طبیعت آن را گرم و تر، عده ای سرد و تر و عده ای آن را معتدل می دانند.

رویش جغرافیایی:

اغلب در نواحی گرم و مرطوب کشورها خصوصاً در منطقه ها حارّه هند، آفریقا (سنگال)، برزیل، مصر، پاکستان، برمه و سیلان می روید. در ایران هم در استان های سیستان بلوچستان، خوزستان و هرمزگان به ندرت به صورت پرورشی کاشته می شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در دانه و ماده چسبنده داخل فلوس:

سه نوع مواد مومی، مواد قندی، مواد رزینی، پکتین، صمغ، اسانس، رئین، تانن، امودین، مواد روغنی، گلیکوزید و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

محتویات داخل میوه فلوس (دانه و ماده چسبنده ای که خشک شده و به صورت لایه های خیلی نازک درآمده است) که شبیه داخل لیمو عمانی می باشد.

نحوه مصرف:

معمولاً به صورت دم نموده و یا خیسانده در آب جوش استفاده می نمایند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها نحوه و اندازه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می نماید.

توصیه:

به علت چسبندگی محتویات داخل میوه فلوس به روده ها، ضروری است هنگام مصرف چند قطره روغن بادام شیرین به آن اضافه کنید.

خواص درمانی:

ملین و مسهل بلغم، تقویت نماینده کلیه ها و از بین برنده برفک و جوش های دهان، جلوگیری نماینده از سنگ سازی کلیه ها و باز نماینده انسداد روده ها، نرم نماینده سینه و تنظیم نماینده کار کیسه صفرا، کاهنده قند و فشار خون و مسکن حدّت التهاب خون می باشد. ضمناً برای برطرف اسهال های خونی، بیماری های کبدی، ورم های گرم دهان و حلقع درد مفاصل، نقرس و دیفتیری هم مفید است. محتویات داخل فلوس مسهلی بی ضرر، کم اثر و راحت می باشد به طوری که برای خانم های باردار و بچه ها هم توصیه شده است.

تذکر:

زیاده روی در مصرف فلوس مضر و سبب بروز ناراحتی های دستگاه گوارشی شده و اسهال شدید هم به همراه دارد.

منبع مقاله :

صانعی، صمصام؛ (1395)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از 400 نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.

منبع: راسخون